preloader

Total Iron-Binding Capacity

TIBCظرفیت اتصال آهن

نام کامل تست  Total Iron-Binding Capacity
آزمایش TIBC (ظرفیت اتصال کل آهن) یکی از چند آزمایشی است که ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی برای تشخیص بیماری های مرتبط با آهن مانند کم خونی و هموکروماتوز از آن استفاده می کنند. آنها اغلب نتایج را با نتایج آزمایش خون آهن و فریتین مقایسه می کنند

 

تست TIBC چیست؟

 آزمایش TIBC (ظرفیت اتصال کل آهن) یک آزمایش خون است که توانایی (ظرفیت) خون شما برای اتصال (پیوند) به آهن و حمل آن در سراسر بدن را اندازه گیری می کند. ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از آن برای کمک به تشخیص کم خونی ناشی از فقر آهن و سایر شرایط متابولیسم آهن استفاده می کنند. به طور خاص، آزمایش TIBC میزان ترانسفرین را در خون شما نشان می دهد. ترانسفرین پروتئینی است که کبد شما می سازد و جذب آهن را در خون تنظیم می کند. بدن شما برای ساخت گلبول های قرمز سالم به آهن نیاز دارد. گلبول‌های قرمز خون، اکسیژن را از ریه‌ها به بقیه بدن می‌رسانند. آهن همچنین برای سلامت عضلات، مغز استخوان و عملکرد اندام ها مهم است.
 اگر به بیماری‌هایی مانند فقر آهن مبتلا باشید، سطح tibc از مقدار نرمال آن بالاتر است، در این حالت جذب آهن کاهش پیدا می‌کند. چنانچه در این شرایط آزمایش fe بدهید، میزان آن پایین‌تر از حد نرمال خواهد بود.
حالا اگر به بیماری‌هایی مانند هموکروماتوز (Haemochromatosis)، مبتلا باشید، در آزمایش خون، سطح tibc کمتر از حد نرمال است و در مقابل میزان آهن بدن بیشتر از حد طبیعی است. هموکروماتوز، نوعی بیماری ارثی است که در طی آن بدن بیش‌از حد طبیعی آهن ذخیره می‌کند.
 

آیا TIBC همان فریتین است؟

TIBC و فریتین آزمایش های مرتبط هستند، اما متمایز هستند. آزمایش فریتین سطح فریتین – پروتئینی که آهن را در سلول های شما ذخیره می کند – اندازه گیری می کند. در حالی که آزمایش TIBC نحوه انتقال آهن را از طریق ترانسفرین توسط بدن شما اندازه گیری می کند، آزمایش فریتین میزان آهن ذخیره شده در بدن را اندازه گیری می کند. فریتین نشانگر بهتری برای ارزیابی کمبود آهن است.

 

چه زمانی به آزمایش TIBC نیاز دارم؟

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی عمدتاً آزمایش های TIBC را برای تشخیص بیماری های مرتبط با مشکلات آهن سفارش می دهند. ممکن است آهن در بدن شما بسیار کم باشد (کم خونی ناشی از فقر آهن) یا بیش از حد (هموکروماتوز).
 برای انجام این آزمایش خون به نکات زیر دقت کنید:
  • حدود ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. در این شرایط وضعیت بدن در حالت پایه بررسی می‌شود.
  • شب قبل از آزمایش خون، یک وعده شام سبک بخورید.
  • تغییر خاصی در برنامه غذایی خود نداشته باشید.
  • مصرف مکمل‌های آهن باید حداقل از ۲۴ ساعت قبل از نمونه‌گیری، قطع شود.
  • اگر دارویی مصرف می‌کنید، حتما قبل از تست tibc راجع‌به‌ آن با پزشک و تکنسین آزمایشگاه صحبت کنید. مصرف برخی داروها مانند آسپرین و هپارین قبل از آزمایش خون محدود یا قطع می‌شوند. این داروها رقیق‌کننده خون هستند و می‌توانند خونریزی را شدت دهند. مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد بارداری نیز بر نتیجه آزمایش تاثیرگذار هستند.

در چه شرایطی تست افزایش می یابد؟

  • آنمی فقر آهن
  • اواخر بارداری
    • بیماری های حاد کبدی

       

      در چه شرایطی تست کاهش می یابد؟

      • هموکروماتوز
      • آنمی بیماری های مزمن (در بیماران با عفونت های مزمن، بیماری های التهابی و بدخیمی ها و همچنین در حدود نیمی از بیماران بستری در بیمارستان مشاهده می گردد)
      • آنمی همولیتیک
      • آنمی سیدروبلاستیک
      • انتقال خون های مکرر ( مانند بیماران تالاسمی ماژور)
      • کاهش پروتئین
      • سیروز
      • بدخیمی ها

         

        علت پایین بودن TIBC چیست؟

        پایین بودن tibc در خون، می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات زیر باشد:

         

        اضافه بار آهن (مسمومیت آهن)
        شایع‌ترین دلیل پایین بودن سطح آزمایش tibc، مربوط به مسمومیت آهن، بیماری ارثی هموکروماتوز، کم‌خونی داسی شکل (نوعی آنمی ارثی) و تالاسمی است. با این حال افرادی هستند که دچار اضافه‌بار آهن می‌شوند اما مقادیر TIBC در آزمایش خون آنها در محدوده طبیعی قرار دارد.
        التهاب
        ترانسفرین، نوعی پروتئین فاز حاد منفی است؛ یعنی زمانی که بدن دچار التهاب می‌شود، کبد تولید آن را کاهش می‌دهد. به این ترتیب ظرفیت اتصال آهن نیز روند نزولی دارد. خوب است بدانید کبد مسئول تولید پروتئین‌هایی مانند crp و فریتین است. با بروز التهاب سطح این نوع پروتیئن‌ها در خون افزایش می‌یابد. به همین دلیل پزشکان از نتیجه آزمایش crp خون برای بررسی وجود التهاب در بدن استفاده می‌کنند.
        افرادی که دچار کم‌خونی ناشی از التهاب یا بیماری‌های مزمن (بیماری‌های خود‌ایمنی و سرطان) هستند، با کاهش سطح آزمایش tibc در خون نیز مواجه می‌شوند.
        عواملی مانند التهاب، مسمومیت آهن و بیماری‌های کبدی در کاهش tibc در خون موثر هستند.

         

        بیماری‌های کبد

        بروز بیماری‌های کبدی باعث جذب بیشتر آهن در روده‌ها می‌شود و در نتیجه tibc در خون کاهش می‌یاید. همچنین زمانی که بیماری‌هایی مانند سیروز کبدی رخ می‌دهند، عملکرد کبد دچار اختلال می‌شود. به همین دلیل تولید پروتئین ترانسفرین نیز با مشکل مواجه خواهد شد و سطح آن کم می‌شود.
        در کنار عوامل بالا سوء تغذیه، بیماری‌های کلیوی و همولیز (تخریب غیرطبیعی گلبول‌های قرمز) زمینه برای پایین بودن tibc در خون فراهم می‌کنند.
         

        علائم و نشانه‌های کمبود آهن عبارت‌اند از:

        • احساس ضعف و خستگی
          • رنگ‌پریدگی پوست
          • افزایش دفعات عفونت
          • احساس سرمای دائمی
          • زبان متورم
          • مشکل تمرکز در مدرسه یا محل کار
          • تاخیر در رشد ذهنی کودکان
           
 

علت بالا بودن TIBC در خون چیست؟

بالا بودن tibc در آزمایش خون به معنای کاهش سطح آهن بدن است. این مشکل می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
  • کم‌خونی ناشی از فقر آهن (Iron Deficiency)
  • بارداری. افزایش سطح tibc بیشتر در اواخر بارداری ایجاد می‌شود.
  • بیماری پلی‌سایتمی‌ورا (Polycythemia vera). در این بیماری مغز استخوان توانایی تولید گلبول‌های قرمز خون را ندارد..
 

عوارض و علائم بالا بودن tibc در خون چیست؟

  • تغییر رنگ پوست
  • تپش قلب
  • کاهش وزن بی‌دلیل
  • دردهای مبهم شکمی
  • ریزش مو
  • کاهش میل جنسی
  • احساس خستگی بیش‌از حد
بالا بودن tibc در خون می‌تواند باعث عوارضی مانند ریزش مو، تغییر رنگ پوست و کاهش وزن شود.

 

تست‌های مرتبط با آزمایش TIBC

  • آزمایش fe یا (Iron)، که در طی آن میزان آهن در بدن بررسی می‌شود.
  • آزمایش فریتین (ferritin)، که به ارزیابی میزان آهن ذخیره شده در بدن اشاره دارد.
  • تست ترانسفرین (Transferrin)، که به طور مستقیم سطح این پروتئین را اندازه‌گیری می‌کند.