آزمایش HBsAg چیست؟

آزمایش HBsAg به پزشک در تشخیص «هپاتیت بی» کمک می‌کند. نتایج این آزمایش نشان می‌دهد که آیا فرد به نوع حاد بیماری مبتلا شده ست یا نوع مزمن آن. همچنین اگر واکسن این بیماری را تزریق کرده باشید، انجام این آزمایش برای پایش وضعیت سلامتی بدن تجویز خواهد شد

آزمایش HBsAg به تشخیص بیماری هپاتیت نوع B کمک می‌‌کند. هپاتیت به معنای بروز التهاب در کبد است. کبد مسئولیت دفع سموم از بدن و فیلتر کردن مواد مضر خون را بر عهده دارد. هپاتیت انواع مختلفی دارد و به ۵ دسته A ,B,C ,D ,E تقسیم می‌شود که از بین آن‌ها سه نوع اول شایع‌تر هستند

آزمایش HBsAg برای چیست؟

نام دیگر این آزمایش، Hepatitis B surface antigen است. وقتی پزشک به ویروس هپاتیت نوع B   در بیمار مشکوک شود این تست را تجویز خواهد کرد. البته در مواردی نیز آزمایش HBsAg فقط برای سنجش میزان مصونیت ایجاد شده پس از تزریق واکسن انجام می‌شود. همچنین اشخاصی که قصد اهدای عضو دارند نیز باید تست مذکور را در مراحل غربالگری انجام دهند. در این آزمایش، پروتئین آنتی‌ژن سطحی هپاتیت نوع B که روی سطح ویروس قرار گرفته است مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولأ برای اشخاصی که دچار عفونت حاد و مزمن هستند یا قبلا به این بیماری مبتلا بوده‌اند، این آزمایش برای تشخیص هپاتیت B تجویز می‌شود؛ چون ریسک ابتلا به بیماری در این اشخاص بسیار زیاد است.

HBsAg در آزمایش خون چیست؟

HBSAG پروتئین سطحی پوشش ویروس است. وجود آن عفونتی حاد  را نشان می‌دهد و ترشح آنتی بادی به این معنا است که بدن در برابر آن ایمنی دارد. این ویروس علاوه بر بیماری هپاتیت، می‌تواند منجر به سیروز کبدی و حتی سرطان کبد شود. دوره کمون (نهفتگی) بیماری بطور متوسط ۷۵ روز است، اما بین ۳۰ تا ۱۸۰ روز می‌تواند متغیر باشد. این ویروس بین ۳۰ تا ۶۰ روز قابل تشخیص خواهد بود و ممکن است تا رسیدن به مرحله مزمن بودن در بدن باقی بماند.

علائم و نشانه های هپاتیت B ، معمولاً حدود یک تا چهار ماه پس از آلوده شدن ظاهر می‌شوند. این علائم می توانند خفیف تا شدید باشند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درد شکم
• ادرار تیره
• تب
• درد مفاصل
• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• ضعف و خستگی
• زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی)

آزمایش HBsAg در بارداری:

تست HBsAg نیز جزئی آزمایشات غربالگری دوران بارداری است. این تست با هدف کنترل سلامتی مادر و جنین تجویز می‌شود. اگر در دوران بارداری ابتلای مادر به هپاتیت مشخص شود با تزریق واکسن ایمونوگلوبولین از ورود آسیب به جنین جلوگیری خواهد شد.

خواندن آزمایش HBsAg

•  HBs Ag، متداول‌ترین شاخص تشخیص هپاتیت B است و در هپاتیت حاد کاربرد دارد.
•  HBs Ab، تقریبأ بین ۶ الی ۹ ماه پس از ورود ویروس HBV به بدن وجود خود را نشان می‌دهد و بین ۶ الی ۱۰ سال نیز می‌تواند مثبت باقی  بماند.
•  HBc Ab (Ig M)، ابتدایی‌ترین تست مثبت پس از ورود ویروس به بدن است که به دلیل پوشیده شدن HBc Ag با آنتی ژن‌های سطحی، به شکل روتین در آزمایش بیمار قابل شناسایی نیست.
• سطح سرمی HBV DNA که به آن HBV DNA Viral Load هم گفته می‌شود مهمترین شاخص اندازه‌گیری وضعیت تداوم تکثیر ویروس  یامتوقف شدن تکثیر ویروس است.
• مثبت بودن همزمان HBe Ag و HBe A در افرادی مشاهده می‌شود که مبتلا به هپاتیت مزمن شده‌اند. چیزی حدود ۱۰ درصد بیماران با این مشکل مواجه خواهند شد. این شرایط اغلب در دوره میانسالی مشاهده می‌شود. در این حالت بالا رفتن میزان آنزیم‌های کبدی، مخصوصأ ALT بیشتر در سطح سلولهای کبدی دیده می‌شود.

تفسیر آزمایش HBsAg

وجود دو عنصر HBc Ag و Hbe Ag در آزمایش بیمار نشان از تکثیر ویروس دارد و آنتی بادی علیه آن نشانه پایین آمدن شدت بیماری است.  فاکتور HBc Ag در سرم مشاهده نخواهد شد اما در بیوپسی کبد ردیابی می‌شود. همچنین وجود HBeAg در آزمایش نشان از عفونت فعال هپاتیت مزمن دارد.
وجود HBsAg در هفته سوم بیماری قابل ردیابی است که مقدار HBsAg تا  هفته دوازدهم به حداکثر میزان خود خواهد رسید و تا هفته بیست و چهارم کاهش پیدا می‌کند.

در حالی که زمان تشخیص HBeAg می‌تواند خیلی کوتاه باشد و فقط بین هفته چهارم تا دوازدهم قابل مشاهده است و بعد از آن آنتی بادی ضد HBeAg  مشخص می‌شود. آنتی بادی ضد HBc یا آنتی ژن core از هفته پنجم شروع به افزایش خواهد کرد و تا هفته شانزدهم به بیشترین مقدار خود می‌رسد و سپس سطح آن ثابت باقی خواهد ‌ماند.

آنتی بادی IgM ضد HBsAg را می‌توان از هفته پنجم بررسی کرد که البته تا چند هفته بیشتر نباید باقی بماند و وجود آن نشان از  بیماری حاد دارد. اما اگر این آنتی بادی بیشتر از چند هفته در خون بیمار مشاهده شود بیماری به احتمال زیاد وارد مرحله مزمن می‌شود و شخص ممکن است ناقل شود.

تست های مرتبط با آزمایش HBsAg

معمولأ پزشک همراه با تست HBsAg انجام آزمایش‌های زیر را نیز تجویز می‌کند:

• آزمایش AST. این آزمایش با نامSGOT نیز معرفی می‌شود. این تست در تشخیص ناراحتی‌های کبدی کاربرد دارد.
• آزمایش ALT.  ممکن است این آزمایش را با عنوان تست SGPT نیز بشنوید ALT. نام آنزیمی است که سلول‌های کبدی آن را ترشح می‌کنند.
• تست GGT. از نتایج این آزمایش نیز برای بررسی عملکرد کبد استفاده می‌شود. GGT یکی از آنزیم‌های کبدی است.
• آزمایش Hepatitis A. این تست برای تشخیص هپاتیت A تجویز می‌شود.
• تست Hepatitis C. این تست برای تشخیص هپاتیت C تجویز می‌شود.
• آزمایش Neutrophils:  در برخی از موارد پایین آمدن این فاکتور در خون می‌تواند نشانه هپاتیت باشد.

مهم‌ترین عاملی که اشخاص را در معرض ابتلا به هپاتیت B قرار می‌دهد تماس با خون فرد آلوده و رابطه جنسی است. البته اشخاصی هم که دچار بیماری‌های عفونی مزمن شده باشند در معرض ابتلا به هپاتیت ب قرار دارند. همچنین در زمان تولد نیز امکان سرایت این بیماری از مادر به فرزند وجود دارد.

تفسیر تست های هپاتیت B