گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی (Heatstroke) وضعیتی است که در آن دمای بدن به طور خطرناکی بالا می رود و قادر به تنظیم دمای خود نیست. این امر می تواند منجر به بروز مشکلات جدی و در مواردی حتی مرگ شود. این بیماری به طور کلی در روزهای گرم سال اتفاق می افتد. افرادی که در معرض بیماری‌های خاصی قرار دارند، بیشتر از دیگر افراد در معرض این عارضه قرار می‌گیرند، پس بهتر است با گرمازدگی آشنا شوید تا بتوانید از خود مراقبت کنید.

دلایل و علل گرمازدگی در افراد

گرمازدگی به طور مستقیم به دلیل کمبود یک ماده خاص در بدن ایجاد نمی شود. بلکه مجموعه ای از عوامل در بروز آن دخیل هستند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:

• کمبود آب

• عدم تعادل الکترولیت ها (Electrolyte Imbalance)

• ناتوانی بدن در تنظیم دما

• شرایط سلامتی

• عوامل محیطی

کمبود آب

بیشتر از ۶۰ درصد وزن بدن و ۷۰ درصد عضلات از آب تشکیل شده اند. در روزهای گرم وقتی که تعرق زیاد می شود و آب بدن از دست می رود؛ این آب از دست رفته باید جایگزین شود، در صورتی که این اتفاق نیفتد باعث بروز علائم گرمازدگی می شود. همچنین این مورد باعث بروز اختلال در عملکرد الکترولیت ها نیز می شود.در صورت کمبود آب، مواد معدنی بدن کاهش یافته و دچار گرمازدگی می شویم.

عدم تعادل الکترولیت ها

الکترولیت ها مواد معدنی هستند که به تنظیم مایعات بدن, عملکرد عضلات و اعصاب و سایر فرایندهای مهم بدن کمک می کنند. از معروف ترین الکترولیت های حیاتی بدن سدیم، پتاسیم و منیزیم می باشند. تعریق زیاد از مواردیست که باعث از دست رفتن الکترولیت ها در بدن می شود و می تواند تعادل آن را به هم بزند که این موضوع باعث بروز گرمازدگی خواهد شد.

ناتوانی بدن در تنظیم دما

یکی دیگر از علل بروز گرمازدگی در بدن، ناتوانی بدن در تنظیم دما است. این مورد می تواند به دلیل مصرف کم آب، عدم تعادل الکترولیت ها و قرار گرفتن در معرض گرمای شدید باشد. یکی دیگر از عواملی که بر روی بروز این بیماری تاثیرگذار است فعالیت شدید بدنی در هوای گرم است.ضعف بدنی می تواند باعث فراهم شدن شرایط گرمازدگی شود.

شرایط سلامتی

در مورد شرایط سلامتی ممکن است ۳ عامل مهم در گرمازدگی تاثیر گذار باشند. این عوامل شامل سن، بیماری‌های زمینه‌ای و مصرف برخی داروها می‌باشند. همانطور که می دانید افراد مسن و خردسال تحمل کمتری نسبت به سایر افراد در مقابله با گرما دارند. در خصوص بیماری زمینه ای، افراد با سابقه بیماری قلبی، دیابت، چاقی و سایر بیماری زمینه ای بیشتر از دیگران در معرض گرما زدگی قرار دارند.

برخی از داروها نیز ممکن است موجب کم آبی در بدن شوند. داروهایی مانند داروهای ادرار آور (دیورتیک ها) می توانند منجر به کم آبی در بدن و افزایش خطر گرمازدگی در بدن شوند.

عوامل محیطی

محیط اطرافمان نیز بر روی بروز گرمازدگی موثر است. افرادی که در زیر نور آفتاب و گرمای شدید مشغول به فعالیت شدید هستند مستعد این بیماری هستند. پوشیدن لباس های نامناسب مثل لباس های تیره و ضخیم می تواند گرمای بدن را بالا ببرد.از دیگر عواملی که خطر گرمازدگی را افزایش می دهد مصرف الکل و کافئین است. به دلیل اینکه این دو ماده باعث کمبود آب در بدن می شوند.محیط کاری گرم یا ورزش در محیط های باز در فصول گرم سال می تواند باعث گرمازدگی شود.

چه کسانی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟

• کودکان و نوزادان

• سالمندان

• افراد چاق

• افراد مبتلا به بیماری های مزمن

• افرادی که داروهای خاص مصرف می کنند

• ورزشکاران

نوزادان و کودکان تا سن ۴ سال و بزرگسالان بالای ۶۵ سال نیاز به مراقبت بیشتری نسبت به سایرین دارند و بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. علاوه بر این مورد شرایط سلامتی افراد نیز می تواند زمینه را برای پیدایش این بیماری فراهم کند.افرادی که دارای بیماری های مانند بیماری قلبی، ریوی یا کلیوی، چاقی یا کمبود وزن، فشار خون بالا، دیابت و بیماری های روانی هستند ممکن است به راحتی دچار گرمازدگی شوند و سلامت آنها به خطر بیافتد.

کودکان، افراد سالمند و افراد مبتلا به بیماری به دلیل ضعف بدن بیشتر دچار گرمازدگی خواهند شد.در کنار موارد فوق افرادی که از دارو استفاده می کنند نیز در معرض این بیماری هستند. به دلیل اینکه برخی از داروها بدن را از حالت طبیعی خود خارج می کنند و می توانند باعث ضعف و خواب آلودگی شخص شوند. داروهایی مانند آنتی هیستامین ها، قرص های لاغری، آرام بخش ها، محرک ها، داروهای ضد تشنج، داروهای قلبی و فشار خون از این قبیل هستند.

چگونه از گرمازدگی پیشگیری کنیم؟

• در ساعات اوج گرما (بین ۱۱ الی ۱۶) از فعالیت در فضای باز خودداری کنید؛

• تا حد امکان در سایه بمانید؛

• لباس های روشن و گشاد از جنس پنبه یا کتان بپوشید؛

• از کلاه دارای تهویه و عینک آفتابی استفاده کنید؛

• دوش و حمام خنک بگیرید؛

• از کرم های ضد آفتاب استفاده کنید؛

• از آب و مایعات زیاد استفاده کنید (فاقد کافئین و الکل)؛

• از شربت های خنک کننده بدن استفاده کنید (خاکشیر و تخم شربتی)؛

• به کودکان و افراد سالمند توجه کنید؛

• اگر دارای علائم گرمازدگی هستید سریعا خود را به مکانی خنک برسانید و به افراد حاضر در آنجا اطلاع دهید؛

• تا حد امکان در صورت مصرف داروهای خاص از خانه خارج نشوید؛

• اگر باردار یا شیرده هستید بیشتر مراقب باشید؛

• اگر در ماشین هستید حتما از کولر استفاده کنید (مخصوصا در ترافیک)؛

• به حیوانات خانگی خود نیز توجه کنید تا گرمازده نشوند.

با رعایت این نکات ساده می‌توانید از خود و عزیزانتان در برابر گرمازدگی محافظت کنید و جلوی ایجاد فاجعه را بگیرید.

بهترین مواد غذایی برای پیشگیری از گرمازدگی

مایعات و اصولا مواد غذایی دارای حجم آب زیاد بهترین گزینه برای بهبود با جلوگیری از گرمازدگی هستند.

بهترین مواد غذایی برای مقابله با گرمازدگی عبارتند از:

• آب نارگیل تازه

• هندوانه

• طالبی

• شربت آلبالو

• شربت خاکشیر

• تخم شربتی

• جو

• آناناس

• گشنیز

• بادرنجبویه

• نعناع

• خیار

• موز

• اسفناج و کرفس

• فلفل دلمه ای

• خربزه

• هلو

• کدو سبز

• انواع توت

• گل کلم

برای جلوگیری از گرمازدگی از مصرف مواد غذایی دارای طبع گرم مانند دارچین و زنجبیل خودداری کنید به این دلیل می توانند زمینه برای بروز بیماری فراهم کنند.

مواد غذایی مضر برای گرمازدگی

غذاهای تند

غذاهای سرخ شده و فرآوری شده

 پروتئین حیوانی

میوه‌های خشک و آجیل

الکل

چای و قهوه