چربی‌ خون به مولکول‌ های لیپیدی موجود در جریان خون گفته می‌شود که در دو گروه عمده‌ی کلسترول و تری‌گلیسرید طبقه‌بندی می‌شوند. بدن انسان به دریافت چربی از مواد غذایی نیاز دارد چراکه یک منبع اصلی برای انرژی محسوب می‌شود. به‌ علاوه چربی به جذب برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن انسان کمک می‌کند. هم‌چنین برای ساختن غشا سلولی، غلاف‌هایی که اعصاب را احاطه می‌کنند و لخته شدن خون موردنیاز است. خوردن زیاد غذاهایی که حاوی چربی‌های اشباع هستند می‌تواند به بالا بردن سطح کلسترول در خون منجر شود. اضافه‌ی کلسترول ممکن است در سطح عروق خونی رسوب کند که به آن‌ ها پلاک کلسترول گفته می‌ شود. این پلاک به سخت شدن رگ‌ های بدن و ایجاد آترواسکلروزیس و بیماری‌ های قلبی و سکته منجر می‌شود. درنتیجه ارزیابی چربی‌ های خون با تشخیص ریسک بیماری‌ های قلبی و همچنین تصمیم‌ گیری در ارتباط با درمان فرد مرتبط است.

انواع چربی خون

چربی خون دارای انواع مختلفی است که شامل:

تری گلیسیرید:

تری‌گلیسرید یا تری آسیل گلیسرول نوعی لیپید است که در بدن انسان نقش مهمی ایفا می‌کند. در بافت‌های چربی بدن، تری‌گلیسرید نقش عایق‌بندی و ذخیرهٔ انرژی را دارد. این ماده از یک گلیسرول و سه اسید چرب تشکیل یافته‌است.زمان خوردن غذا، بدن شما میزان کالری اضافی را، به تری گلیسرید تبدیل می کند. تری گلیسرید در سلولهای چربی شما ذخیره می شوند. برای انرژی میان وعده ای، هورمون ها تری گلیسرید آزاد می کنند. اگر بیشتر از میزان کالری که می سوزانید، غذا بخورید حتما تری گلیسرید تان بالا است تری‌گلیسیریدها اجزای اصلی بافت چربی در انسان و سایر مهره‌داران و همچنین روغن‌های گیاهی هستند آن‌ها همچنین در خون وجود دارند تا امکان انتقال دو طرفهٔ چربی-چربی و گلوکز خون از کبد را فراهم کنند و جزء اصلی چربی‌های پوست انسان هستند.

کلسترول:

کلسترول را میتوان یک ماده مومی دانست که تحت عنوان لیپوپروتئین شناخته می‌شود. کلسترول در بدن توسط کبد تولید شده و نقش‌های متفاوتی بر عهده دارد. از جمله کاربرد‌های کلسترول در بدن می‌توان به تولید هورمون، و تولید ویتأمین D اشاره کرد. علاوه بر کلسترول تولید شده در بدن مقداری هم با مصرف مواد غذایی وارد بدن می‌شود. در این خصوص باید بدانید که کلسترول مورد نیاز بدن توسط خود بدن و در کبد تولید می‌شود، در نتیجه میزان کلسترولی که از طریق منابع غذایی وارد بدن می‌شود مقدار اضافه‌ای بوده و میزان آن را باید به حداقل کاهش داد. 

کلسترول بالا خود سبب بروز بیماری‌های مختلفی می‌گردد از جمله بیماری‌های مزمن نظیر بیماری‌های کلیوی. بهترین راه برای کاهش کلسترول خون رعایت رژیم غذایی و داشتن یک برنامه غذایی سالم است. به منظور کاهش کلسترول سبک زندگی خود را تغییر داده و از سیگار کشیدن خودداری کنید. ورزش منظم هم تأثیر زیادی بر روی کاهش سطح کلسترول و نگه داشتن آن در حالت متعادل دارد. 

 انواع کلسترول:

LDL

  LDL یا لیپوپروتئین با چگالی کم (کلسترول بد) هست. LDL دارای مقدار زیادی کلسترول و مقدار کمی پروتئین است. وظیفه LDL حمل کلسترول و دیگر چربی‌ها در خون است. چنانچه میزان کلسترول LDL در خون افزایش یابد، این کلسترول در دیواره رگ‌های خونی که وظیفه تغذیه قلب و مغز را دارند، رسوب‌کرده و منجر به تنگ شدن این عروق می‌شوند. این وضعیت می‌تواند انعطاف‌پذیری رگ‌ها را کم کرده و منجر به انسداد سرخرگ، تصلب شرایین، ایجاد لخته و درنهایت حمله قلبی و یا سکته شود.

 HDL

  HDL  یا لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول خوب) هست.  HDL دارای مقدار زیادی پروتئین و مقدار کمی کلسترول هست. این نوع لیپوپروتئین، کلسترول را از خون برمی‌دارد و به کبد می‌برد. در حدود یک‌چهارم تا یک‌سوم کلسترول خون از نوع HDL است. این نوع کلسترول برخلاف نوع LDL مانع بروز حمله قلبی است. تا جایی که کاهش یافتن این کلسترول در خون کمتر از ۴۰ میلی‌گرم در دسی لیتر می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد. این نوع کلسترول با پیشگیری از رسوب کلسترول LDL، از انسداد رگ‌ها و خطرات بعدی جلوگیری می‌کند

علائم چربی خون بالا

افراد مبتلا به چربی خون علائم زیر را دارند، این علائم عبارتند از:

• احساس سنگینی، خستگی یا کوفتگی در بدن.

• خواب آلودگی.

• سوزش و احساس افزایش حرارت بدن و کف پا

• دردهای ناحیه ساق و کف پا

• سردرد و سنگینی سر

• خشکی و تلخی دهان.

• سرگیجه و وزوزگوش.

• سرگیجه و سنگینی سر، خواب آلودگی، تپش قلب بعد از مصرف غذاهای چرب و تسکین این علایم با خوردن آبغوره، آبلیمو یا سرکه.

• افزایش تعریق بدن.

• ورم و پف کردن صورت.

علت چربی خون بالا

چربی خون بالا ممکن است به دلیل افزایش کلسترول و تری‌گلیسرید موجود در خون باشد. عوامل مختلفی منجر به این افزایش می‌شوند که به صورت زیر است.

مصرف غذاهای سرشار از چربی

دلیل اینکه بسیاری از افرادی که چربی خون بالا دارند، رژیم غذایی آن‌ها است. دو نوع چربی در مواد غذایی منجر به افزایش سطح چربی خون فرد می‌شوند. چربی‌های اشباع‌شده که منجر به افزایش سطح کلسترول‌های LDL می‌شوند. چربی‌های اشباع‌شده بیشتر در فرآورده‌های حیوانی مثل پنیر، شیر و کره وجود دارند. بااین‌حال برخی روغن‌های گیاهی مثل روغن نارگیل هم حاوی مقادیر بالای چربی اشباع‌شده هستند

اسیدهای چرب ترانس، دومین نوع چربی موجود در مواد غذایی است که می‌تواند سطح چربی خون افراد را بالا ببرد. اسیدهای چرب ترانس نسبت به چربی‌های اشباع‌شده ضرر بیشتری دارند، زیرا این چربی‌ها می‌توانند علاوه بر افزایش سطح کلسترول LDL، سطح کلسترول‌های HDL را کاهش دهند. این اسیدهای چرب هم در محصولات حیوانی و هم در غذاهای فرآوری شده مثل مارگارین و چیپس وجود دارند.