هلیکوباکتر پیلوری، که با نامهای میکروب معده نیز شناخته میشود، یک باکتری گرم منفی است که در دیوارههای پوششی معده زندگی و تکثیر میشود .آزمایش هلیکوباکتر پیلوری برای بررسی وجود باکتری خاصی به نام هیلکوباکتر می باشد. این باکتری عامل اصلی ورم معده ، گاستریت ، آدنوکارسینوم و لنفوم سلول های MALT می باشد. اگر این باکتری در بدن وجود داشته باشد غشاء معده توسط آنها مورد تهاجم قرار می گیرد. وقتی غشاء معده آسیب ببیند باعث به وجود آمدن زخم معده می شود. زخم معده سبب خونریزی و عفونت دستگاه گوارشی می شود.
عوارض عفونت هلیکوباکتر پیلوری
تقریباً همه افراد آلوده به هلیکوباکتر پیلوری گاستریت ( التهاب معده ) دارند که ممکن است کل معده را درگیر کند یا به قسمت تحتانی آن (آنترال) محدود شود. عفونت گاهی اوقات میتواند منجر به گاستریت فرسایشی شود و حتی ممکن است زخم معده ایجاد کند. هلیکوباکتر پیلوری معده با افزایش تولید اسید و تداخل در دفاع طبیعی معده در برابر اسید معده و تولید سموم به تشکیل زخم کمک می کند. عفونت طولانی مدت با هلیکوباکتر پیلوری خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد.
علائم هيليكوباكتر پیلوري معده
درد یا سوزش در شکم به خصوص وقتی معده خالی باشد
حالت تهوع
استفراغ، که ممکن است شامل وجود خون باشد
سیاه شدن رنگ مدفوع
خستگی
کم خونی و کاهش تعداد گلبول های قرمز به دلیل خونریزی زخم معده.
از دست دادن اشتها
اسهال
احساس سوزش سردل
بوی بد دهان
کاهش وزن بدون دلیل مشخص
راه های تشخيص هيليكوباكتر پیلوري معده چیست؟
رایج ترین روش تشخیص هيليكوباكتر پیلوري معده آزمایش بوده است . بیماری هلیکوباکتر پیلوری معده را می توان با آزمایش هایی که از مدفوع و خون نمونه برداری میشود میتوان تشخیص داد. باید توجه داشت که علائم هلیکوباکتر پیلوری معده اغلب زمانی که معده خالی است، مانند بین وعده های غذایی یا نیمه شب، افزایش می یابد.
عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده مسری است، اما بسیاری از افراد با این باکتری زندگی می کنند بدون اینکه علائمی از خود نشان دهند. در صورت عدم وجود علائم وجود زخم معده، ممکن است فرد نیازی به معاینه میکروب معده نداشته باشد یا از او خواسته شود.اما اگر فرد دارای علائمی است که نشان دهنده میکروب معده است و یا قبلاً به میکروب معده مبتلا بوده است، استفاده بیش از حد از داروهای مورد استفاده برای درمان زخم، مانند داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز می تواند به پوشش معده آسیب برساند. بنابراین شناخت علل بروز علائمی که فرد از آن شکایت می کند مهم است تا درمان مناسب انجام شود.
H pylori Ab lgA در آزمایش خون چگونه تشخیص داده میشود ؟
در آزمایش خون، آنتی بادیهای تولید شده مرتبط با میکروب هلیکوباکتر، مورد تشخیص و شناسایی قرار میگیرند که شامل سه نوع آنتی بادی به شرح زیر هستند:
H pylori Ab lgA : این آنتی بادی، چند هفته پس از ابتلای فرد به بیماری، خود را نشان میدهد و قابل تشخیص است.
H pylori Ab lgG : اکثر آنتی بادیهای در حال گردش برای هلیکوباکتر پیلوری از نوع IgG میباشند و اگر مقدار آن زیاد باشد، نشان دهنده التهاب بالای معده است.
H pylori Ab lgM : این آنتی بادی برای تشخیص سریعتر بیماری، مورد ارزیابی قرار میگیرد و وجود آن در بدن به معنای مبتلا بودن فرد به بیماری است.
آزمایش مدفوع برای هلیکوباکتر پیلوری
میکروب معده از طریق مدفوع با تهیه نمونه مدفوع بررسی می شود و در آنجا جعبه استریل مخصوصی برای تهیه نمونه مدفوع به بیمار داده می شود و سپس برای تعیین وجود هلیکوباکتر پیلوری در مدفوع به آزمایشگاه آرما فرستاده می شود. این آزمایش معمولاً مستلزم قطع برخی داروها قبل از آزمایش است، مانند آنتی بیوتیک ها و مهارکننده های پمپ پروتون. از این آزمایش می توان برای تشخیص عفونت هلیکوباکتر پیلوری معده موجود و اطمینان از درمان کامل عفونت پس از درمان استفاده کرد.
تست تنفس
یک راه دیگر برای تشخیص هيليكوباكتر پیلوری معده، تست تنفس است. در این تست که به آن تست تنفس اوره هم گفته میشود، یک قرص، مایع یا پودینگ که حاوی مولکولهای کربن برچسب گذاری شده است، توسط فرد بلعیده میشود. اگر فرد به عفونت هيليكوباكتر پیلوری معده مبتلا باشد، محلول در واکنش به هلیکوباکتر شروع به آزاد سازی کربن میکند. در تست تنفس میتوان کربن آزاد شده را سنجید و میزان و کربن آزاد شده داخل یک کیسه بازدم میشود. سپس با استفاده از یک دستگاه کربن، مولکولهای کربن تشخیص داده میشوند.
آندوسکوپی فوقانی
برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری معده، آندوسکوپی فوقانی هم ممکن است توسط پزشک تجویز شود. نحوه انجام آندوسکوپی فوقانی با استفاده از یک لوله بلند و انعطافپذیر است که در سر آن یک دوربین کوچک قرار گرفته است. لوله از طریق گلو و مری به معده وارد میشود و ممکن است نمونهبرداری هم انجام شود.
آیا هلیکوباکترپیلوری منتقل میشود؟
یکی از نگرانیهایی که ممکن است شما هم داشته باشید درباره انتقال هلیکوباکترپیلوری است. این باکتری معمولا از دوران کودکی فرد را درگیر میکند و در اکثر افراد هم بدون هیچ علامت خاصی است اما بعضی از مبتلایان ممکن است درگیر بیماریهای خفیف تا شدید دستگاه گوارش شوند. از جمله این بیماریها میتوانیم به گاستریت، زخم معده، سرطان معده یا لنفوم اشاره کنیم. احتمال آلوده شدن و انتقال هلیکوباکترپیلوری در یک خانواده، از طریق راه بزاقی است به طوری که اکثر کودکان مبتلا به این بیماری، والدین یا خواهر و برادر آنها، نقش انتقال دهنده را داشتهاند.
همچنین ممکن است در شرایط نامناسب محیطی نیز این باکتری انتقال یابد برای مثال در شهرهایی که بهداشت رعایت نمیشود به دلیل مصرف آب آلوده، هلیکوباکترپیلوری شیوع بیشتری دارد.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان هلیکوباکتر پیلوری
بعضی از افراد مبتلا به بیماری هلیکوباکتر پیلوری معده در وضعیت حادتری قرار دارند و هر چقدر هم که دیرتر برای درمان اقدام کنند، وضعیت آنها وخیمتر هم میشود. توصیه میشود اگر علائم زیر را دارید، برای مراجعه به مطب دکتر متخصص هر چه سریعتر اقدام کنید تا با درمان به موقع، از آسیبهای شدیدتر جلوگیری شود.
اگر مدام استفراغ میکنید و چیزی شبیه به خون را در استفراغ مشاهده میکنید.
اگر رنگ مدفوع شما چند وقتی است که سیاه و قیری شده است.
اگر در مدفوع خود خون دیدهاید.
اگر گاهی درگیر درد شدید شکم میشوید.
اگر احساس سبکی سر یا ضعف شدید دارید.
اگر در زمان سفت کردن شکم احساس درد شدیدی دارید.
شرایط انجام آزمایش هلیکوباکترپیلوری
انجام این آزمایش نیز به مانند آزمایشات دیگر برای آنکه جوابی مطلوب از آن دریافت کنید نیازمند رعایت برخی از موارد می باشد که عبارتند از:
✅مصرف برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها که بر نتیجه آزمایش تاثیر می گذارد باید مدتی قبل از انجام آزمایش قطع شود.
✅مصرف برخی از غذاها مانند غذاهای تند و اسیدیکه بر نتیجه ازمایش تاثیر می گذارند باید چند روز قبل از انجام آزمایش قطع شود.
✅در صورت انجام بیوپسی و آندوسکوپی پزشک خود را در جریان قرار دهید.
✅از تمام دستوالعمل های پزشک خود قبل از انجام آزمایش پیروی کنید.
