preloader

G6PD (Glucose-6-phosphate dehydrogenase)

هدف از انجام تست چیست؟

آزمایش G6PD با هدف تشخیص و بررسی بیماری فاویسم تجویز می‌شود. ممکن است این بیماری را تحت عنوان « حساسیت به باقالی» نیز بشنوید. این آزمایش، غربالگری و تشخیص کمبود آنزیم گلوکز 6-فسفات دهیدروژناز یا G6PD (Glucose-6-phosphate dehydrogenase) است.آنزیم  G6PDدر تولید انرژی دخیل است. این آنزیم در تمام سلول ها، از جمله گلبول های قرمز یافت می شود و به محافظت از آنها در برابر برخی مواد جانبی سمی که در متابولیسم سلولی تولید می شوند، کمک می کند. کمبود G6PD باعث می شود که گلبول های قرمز در شرایط خاصی مستعد همولیز شوند. این آزمایش میزان G6PD را در گلبول های قرمز اندازه گیری می کند.
کمبود G6PD یک اختلال ژنتیکی است. افرادی که این وضعیت را به ارث برده اند، زمانی که در معرض شرایط محرک مانند استرس، عفونت، برخی داروها یا برخی مواد غذایی قرار گیرند، تغییرات قابل توجهی در ساختار لایه بیرونی (غشای سلولی) گلبول های قرمز خون آنها رخ می دهد. هموگلوبین، پروتئین پایدار و حاوی اکسیژن در گلبول های قرمز است که باعث ایجاد رسوباتی به نام اجسام Heinz می شود. برخی از افراد زمانی که در معرض دانه های باقالا قرار گیرند، شرایطی به نام فاویسم یا حساسیت به باقالا را تجربه می کنند. با این تغییرات، گلبول های قرمز می توانند به سادگی شکسته شوندکه منجر به کاهش تعداد گلبول های قرمز خواهد شد. در این شرایط اگر بدن قادر به تولید گلبول های قرمز کافی نباشد، آنمی همولیتیک ایجاد می شود و فرد ممکن است دچار زردی، ضعف، خستگی و یا تنگی نفس شود.کمبود G6PD ارثی است (از والدین به فرزند منتقل می شود) و به علت جهش یا تغییراتی در ژن G6PD، باعث کاهش فعالیت آنزیم می شود. بیش از 440 واریانت کمبود G6PD وجود دارد. ژن G6PD بر روی کروموزوم X قرار دارد بنابراین وابسته به جنس است.کمبود G6PD یکی از دلایل شایع زردی طولانی مدت در نوزادان است که اگر درمان نشود، می تواند عوارض جدی بر روی مغز برجای بگذارد و باعث عقب ماندگی ذهنی شود.

این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟

Glucose-6-phosphate dehydrogenase

چه زمانی آزمایش G6PD و G6PD Quantitative تجویز می‌شوند؟ 

کمبود G6PD یک اختلال ارثی است. این مشکل بیشتر برای مردان اتفاق می‌افتد تا زنان.
غذاها، داروها، عفونت‌ها و استرس شدید می‌توانند باعث بروز یک دوره همولیتیک شوند. یک دوره همولیتیک تخریب سریع گلبول‌های قرمز را در پی دارد. در افراد مبتلا به کم خونی همولیتیک، بدن نمی‌تواند به اندازه کافی RBC (سلول‌های قرمز خون) تولید کند تا جایگزین آن‌هایی شود که از بین رفته‌اند.با بروز علائم کم خونی همولیتیک پزشک ممکن است آزمایش G6PD را تجویز کند:
  • طحال بزرگ شده
  • غش کردن
  • خستگی
  • زردی
  • پوست رنگ‌پریده
  • ضربان قلب سریع
  • ادرار قرمز یا قهوه ای
  • تنگی نفس
  • زرد شدن سفیدی چشم
  • افزایش ضربان قلب
  • کاهش تمرکز و هوشیاری
  • تیرگی رنگ ادرار
  • خستگی و ضعف عمومی بدن

تست‌های آزمایشگاهی که با این ازمایش درخواست داده میشود

CBC, Blood Smear, Reticulocyte Count, Bilirubin, Lactate Dehydrogenase (LDH), Haptoglobin

چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟

نمونه خون

شرایط انجام آزمایش G6PD

برای انجام آزمایش G6PD به نکات زیر دقت کنید: 
  • برای انجام این تست نیازی به ناشتایی ندارید و درضمن محدودیت مراقبتی برای انجام آن اعلام نشده است. 
  • پیش از انجام این تست ورزش نکنید.
  • در زمان انتقال خون این تست نیز انجام می‌شود.

نحوه جمع‌آوری نمونه چگونه است؟

برای این آزمایش، خونگیری از ورید بازویی انجام می شود. قبل از نمونه گیری، فرد مراجعه کننده باید داروهایی که مصرف می کند به همراه آخرین زمان مصرف دارو را به اطلاع پرسنل نمونه گیر در آزمایشگاه برساند.
 چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
  • افزایش بیش از حد رتیکولوسیت ها ممکن است منجر به افزایش کاذب G6PD شود.
  • 6 تا 8 هفته پس از دوره ی آنمی همولیتیک، نتیجه ازمایش G6PD ممکن است بطور کاذب طبیعی باشد. بنابراین باید پس از اتمام دوره آنمی همولیتیک، آزمایش G6PD مجددا انجام شود

 نتایج این تست چگونه گزارش می‌شود؟

نتیجه آزمایش G6PD کیفی در آزمایشگاه ارما بصورت طبیعی: Sufficient و غیر طبیعی: Insufficient می باشد.

افزایش G6PD در موارد زیر مشاهده می‌شود:

  • آنمی مگالوبلاستیک درمان نشده
  • ترومبوسایتوپنی پورپورا
  • پرکاری تیروئید
  • هپاتیت های ویروسی

کاهش G6PD در موارد زیر مشاهده می‌شود:

  • افرادی که کمبود G6PD دارند، پس از مواجهه با باقالا یا مصرف برخی داروها دچار آنمی همولیتیک می شوند
  • آنمی همولیتیک غیر اسفروسیتیک ارثی
  • بیماری همولیتیک غیر ایمونولوژیک در نوزادان (بیشتر در کشورهای آسیایی و مدیترانه)