نکاتی در مورد هورمون آنتی مولرین
هورمون آنتی مولرین (AMH) چیست؟
هورمون مهار کننده ی مولرین در بافت بیضه‌ی مردان و تخمدان زنان تولید می شود و میزان آن برحسب سن و جنس متغیر است.
اهمیت هورمون مهار کننده ی مولرین در انسان چیست؟
این هورمون در اوایل رشد جنین پسر توسط بافت بیضه تولید می شود و سبب رشد اندام های جنسی مردانه می شود، در حالیکه مانع از رشد اندام جنسی زنانه می گردد.
هورمون AMH در نوزادان پسر بالا است و تا ۲ سالگی بالا می ماند و سپس بتدریج کاهش می‌یابد و در سن بلوغ به میزان حداقل خود می رسد.
در جنین دختر AMH تولید نمی‌شود و عدم حضور این هورمون اجازه می دهد که اندام جنسی زنانه رشد کند. سطح این هورمون در دختران تا سن بلوغ پائین است در دوره ی پیش از بلوغ تولید آن در تخمدان ها آغاز شده و سطح آن افزایش می‌یابد.
سطح AMH بتدریج طی سالها کاهش می‌یابد و در دوران پیش از یائسگی و شروع یائسگی تقریبا غیرقابل اندازه گیری خواهد بود.
اهمیت تست ذخیره تخمدان زنانی که ذخیره تخمدانی کاهش یافته ای دارند دارای قدرت باروری پائینی میباشند و نیز در معرض خطر بیشتری برای سقط جنین هستند.
سنجش این هورمون می تواند در تخمین ذخیره‌ی تخمک و احتمال باردارشدن کمک کند.
موارد کاهش AMH:
1- افزایش سن، افت شدید و ناگهانی آن در سنین حدود یائسگی به عنوان سریع ترین مارکر تشخیص مونوپوز است ( سریع تر از FSH )
2- چاقی ( زنان چاق تا ۶۵٪ کاهش AMH دارند نسبت به لاغرها)
3- شیمی درمانی ( متعاقب شیمی درمانی تخمدان ها اندازه گیری AMH می تواند آسیب وارده به تخمدان و تعداد تخمک ها را ارزیابی نماید )
موارد افزایش AMH:
1- مهم ترین مورد افزایش سطح AMH وجود بیماری تخمدان پلی کیستیک PCOS است
2- مورد بعدی هم سرطان های تخمدان (Granulosa cell tumor) است که می تواند تولید تخمک زیاد ولی با فانکشن معیوب نماید در این افراد کاهش AMH متعاقب درمان نشانه درمان موثر است.
بنابراین اندازه گیری دقیق این هورمون قبل از شروع درمان ضروری است.
آیا سطوح پایین AMH قابل درمان است؟
بطور کلی با افزایش سن انتظار داریم که سطح AMH کاهش یابد ولی دیده شده با استفاده از تغذیه درست (افزایش مصرف میوه جات و سبزیجات، کربوهیدارتهای کمپلکس نظیر برنج قهوه ای، غذاهای ارگانیک، انواع غذاهای دریایی، فیبر و …)، مصرف مکمل ها (بخصوص ویتامین D3، کوآنزیم Q10، اینوزیتول، ال – آرژنین)، افزایش فعالیت بدنی، کاهش استرس و قطع سیگار می توان تخمک و تخمدان سالم تر داشته و در نتیجه افزایش AMH مشاهده شود.
چه افرادی باید تست ذخیره تخمک بدهند؟
- زنان کمتر از ۳۸ سال که قصد دارند بارداری خود را بدلیل بدخیمی (تحت شیمی درمانی و یا رادیوتراپی) و یا خوش خیم نظیر مسائل شخصی و یا اجتماعی به تاخیر اندازند.
چنین افرادی اگر در نتیجه انجام این تست مشخص شود که ذخیره تخمدانی پائینی دارند میباید زودتر اقدام به باردار شدن کنند تا به این وسیله شانس موفقیت خود را در بچه دار شدن افزایش دهند.
- زنان مسن‌تر از 42 سال کاندیدهای خوبی برای انجام این تست نیستند زیرا آنها بطور طبیعی (بدلیل بالا بودن سن) دارای ذخیره تخمدانی کمتری هستند.
- گروه دیگری که کاندید برای انجام این تست هستند زنانی هستند که در معرض خطر بالائی برای کاهش ذخیره تخمدانی هستند که شامل افرادی است که سابقه خانوادگی برای نارسائی تخمدان دارند و یا افرادی که مبتلا به بیماری های خودایمنی هستند و بالاخره افرادی که شیمی‌درمانی کرده اند و یا سابقه جراحی تخمدان دارند.
آیا تست‌های مربوط به ذخیره تخمدانی برای برنامه‌ریزی دوران باروری زندگی قابل اعتمادند؟
مراحل دوران باروری توسط عوامل متعددی کنترل می‌شود که از میان آنها می‌توان به فاکتورهای فردی، ژنتیکی، نژادی، محیطی و روش زندگی اشاره کرد.
تغییر در یک یا تعدادی از این فاکتورهای مشخصه، مشاوره فرزنددار شدن را برای زنانی که قصد دارند بچه‌دار شدنشان را تا یک زمان نامعین در طی دوران باروری به تأخیر بیاندازند، مختل می کند و به این وسیله ریسک نازایی طبیعی آنها را بالا می برد.
معیارهای سنجش پاسخ تخمدان به گونادوتروپین های تحریک کننده تخمک گذاری و تشخیص افراد مناسب جهت IVF چیست؟
بطور کلی تعداد فولیکولهای آنترال قابل رویت در سونوگرافی و سطوح بالای AMH نشانه ای از قدرت باروری (fertility potential) می باشد.
سطوح پایین AMH نشانه ای از ضعیف بودن هم تعداد و هم کیفیت تخمک ها می باشد.
1- تعداد فولیکولهای آنترال اگر کمتر و یا مساوی 4 عدد باشد پاسخ به درمان ضعیف (poor responder) و اگر بیشتر از 16 باشد پاسخ به درمان شدید (high responder) است.
2- اگر سطح AMH کمتر از 0.75 نانوگرم بر میلی لیتر باشد پاسخ به درمان ضعیف و اگر بیشتر از 3.5 نانوگرم بر میلی لیتر باشد پاسخ به درمان شدید است.
3- اگر سطح FSH بیشتر از IU/L 8.9 باشد پاسخ به درمان ضعیف و اگر کمتر از IU/L 4.0 باشد پاسخ به درمان شدید است.
