پروتئین در بدن یکی از درشت مغذی‌های ضروری است که باید آن را از مواد غذایی دریافت کنیم و طی تغییراتی که در سطح متابولیسم پروتئین صورت می‌گیرد ،این مواد برای ساختار ماهیچه‌ها و… آماده می‌شوند. اوره و اسید اوریک از مواد دفعی جانداران هستند که دارای نیتروژن بوده و به ترتیب از متابولیسم پروتئین و پورین‌ها در بدن ایجاد می‌شوند. اوره تولید شده در طی متابولیسم پروتئین، که یک ماده زاید است، در طی چرخه اوره به شکل قابل دفع تبدیل شده و سپس از طریق کلیه‌ها به درون ادرار دفع می‌شود. از دیگر مواد دفعی حاوی نیتروژن که از طریق کلیه‌ها دفع می‌گردند می‌توان به اسید اوریک و کراتینین (creatinine) اشاره کرد.
پس از اینکه متوجه شدیم اوره خون چیست؛ باید بدانیم چرا اندازه گیری سطح اوره خون ارزش دارد. در حقیقت کاربرد اوره در خون و همچنین اندازه‌گیری سطح اوره در ادرار، برای بررسی عملکرد کلیه‌ها اهمیت دارد. همچنین در کنار آزمایش میزان اوره خون، از سنجش BUN یا همان میزان نیتروژن اوره خون استفاده می‌کنند که به‌صورت غیرمستقیم میزان اوره را نمایش می‌دهد. آزمایش کراتینین خون، کراتینین ادرار و اسیداوریک نیز اغلب در کنار آنها در صورت صلاحدید پزشک، انجام می‌شوند.
سطح اوره در خون تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر میکند و بالا یا پایین می‌‍رود. عواملی که میزان اوره خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد شامل موارد زیر است.
رایج‌ترین علائم افزایش اوره خون که بلافاصله بعد از مشاهده آنها باید به دکتر جراح کلیه و مجاری ادراری و تناسلی مراجعه کرد، شامل این موارد هستند:
دیالیز روشی برای پالایش خارج از بدن خون از مواد زاید و سمی مانند اوره و کراتنین و نیز کاهش آب اضافی و آزاد خون است در این روش خونی که از یک مسیر عروقی موقت یا دائم بدست می آید با سرعت 300 میلی لیتر در دقیقه به درون مویرگهایی که از غشاهای نیمه مصنوعی ساخته شده اند پمپ می گردد. در سمت مقابل مایع دیالیز حرکت میکند. انتشار از طریق غشاء این امکان را فراهم می کند که مواد زائد و سمی به مایع دیالیز وارد شود و خون برگشتی فاقد مواد سمی باشد.کلیه ها مسئول تصفیه کردن مواد زائد از خون هستند. دیالیز عملیاتی است که جایگزینی برای بسیاری از وظائف و مسئولیت های طبیعی کلیه ها می باشد. دیالیز به افراد این امکان را می دهد، با اینکه دیگر کلیه هایشان به خوبی کار نمی کند، بتوانند زندگی خوب و مفیدی را بگذرانند.
بیماران معمولاً زمانیکه مواد زائد بدنشان آنقدر زیاد می شود که به خاطر آن ناراحتی در بدنشان ایجاد میگردد، نیاز به انجام دیالیز پیدا می کنند. سطح مواد زائد معمولاً کم کم در بدن افزایش می یابد. پزشکان مواد شیمیایی مختلفی را در خون اندازه گیری می کنند تا ببینند چه زمان دیالیز برای بیمار لازم می شود. دو مورد از مهمترین مواد شیمیایی موجود در خون که برای این مورد اندازه گیری می شوند، کراتینین و اوره خون است. وقتی مقدار این دو ماده در خون بالا می رود، نشاندهنده این است که توانایی کلیه ها برای تصفیه بدن از مواد زائد پایین آمده است.
بالا بودن اوره خون در کودکان ممکن است بسیار خطرناک باشد. به صورت عادی اوره در کبد ساخته می‌شود و کودک از طریق ادرار آن را دفع میکند. حال اگر کلیههای کودک نتواند اوره را از خون به طور معمول حذف کنند، با بالا رفتن اوره خون مواجه خواهد شد و در صورت کم آبی بدن هم این بالا رفتن اوره بیشتر و بیشتر هم خواهد شد.
با اندازه‌گیری سطح کراتینین در خون کودک می‌توان از نحوه کارکرد درست کلیههای کودک مطمئن شد. بالا بودن سطح کراتینین در آزمایش‌های نشاندهنده این خواهد بود که کلیه‌ها آن طور که باید کار نمی‌کند و باید به دنبال یک راه چاره بود.
پیشگیری از بالا رفتن اوره خون
در صورتی که به همراه بالا بودن اوره خون دچار نارسایی‌های شدید کلیوی هم شود، بهترین راه درمانی دیالیز است که موجب خارج شدن ضایعات از خون خواهد شد. روشی مطمئن برای پیشگیری از بالا رفتن اوره خون، عدم مصرف مواد غذایی حاوی سدیم، فسفر و پتاسیم زیاد است. بهترین کار داشتن یک رژیم غذایی سالم از یک متخصص تغذیه و داشتن فعالیت بدنی مناسب می‌تواند تا حد زیادی سلامتی را به شما هدیه دهد.
از آنجایی که بالا رفتن اوره خون می‌تواند منجر به بیماری‌های شدید کلیوی و نارسایی کلیه شود، با چند راه‌کار بسیار ساده می‌توان از بروز چنین مشکلاتی جلوگیری کنید. برخی از روش‌های پیشگیری از بیماری‌های کلیوی عبارتند از:
البته لازم به ذکر است که برخی از عوامل خطرزا مانند بالا رفتن سن و سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیوی و… نیز هستند که ممکن است در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های کلیوی دشوارتر باشند. ولی با این حال با انجام دادن اقدامات پیشگیرانه‌ای که بالا به آن اشاره کردیم، تا حد زیادی به شما کمک خواهد کرد.
